آتسز خوارزمشاه، علاء الدین، علاء الدوله، ابوالمظفر
( ملیت: ایرانی قرن: 6 )
(وف 551 ق)، شاعر. خانوادهى اتسز در اصل از غلامان ترك بودند و جدش از طرف سلطان ملكشاه سلجوقى به امارت رسید. اتسز گرچه دست نشانده دولت سلجوقى بود امّا چون در امر حكومت استقلال داشت، شاید بتوان او را بنیانگذار سلسلهى خوارزمشاهیان به شمار آورد كه از آن پس مستقل بودند و در آغاز سدهى هفتم قمرى توانستند در مدت كوتاهى خود را به صورت بزرگترین قدرت در جهان خاورى اسلام پیش از فتنهى مغول درآوردند. اتسز پادشاهى فاضل و خوش طبع و به وفور علم و دانش سرآمد پادشاه زمان خود بود. جوینى و عوفى فضل و مهارت اتسز را در سرودن شعر فارسى مىستایند و ظاهرا دربار وى محفلى براى ادیبان برجسته بود. شعراى سلجوقى مانند ادیب صابر قصیدههایى در مدح او سرودهاند؛ ولى از جمله كسانى كه با اتسز ارتباط خاصى داشت رشیدالدین و طواط شاعر و منشى معروف بود كه وظیفهى شاعر و مبلغ دربار را انجام مىداد. زمخشرى نیز فرهنگ خود «مقدمة الادب» را به همین شاه اهدا كرد.[1] (تر.: آت: آد، نام + سز، ادات سلب، بىنام) ابن محمد بن انوشتگین، از سلسله خوارزمشاهیان. وى پس از پدر فرمانروائى یافت (551 -521 ه.ق)، و او تا سال 530 تابع سنجر بود، و از آن پس استقلال یافت، و چند بار میان او و سنجر جنگ درگرفت، و در 553 مغوب سنجر گردید، ولى سه سال بعد زمانى كه سنجر از تركان شكست یافت، آتسز فرصت را غنیمت شمرد، و در حدود مرو و خراسان بتاخت و تاز پرداخت. عاقبت در 538 با سنجر از در آشتى درآمد، و فرمانروایى خوارزم یافت.آتسز پادشاهى ادبدوست و دانشپرور بود. رشید وطواط، زمخشرى و زینالدین گرگانى طبیب به دربار او اختصاص داشتند.
برگرفته از کتاب: اثرآفرینان (جلد اول-ششم)
منابع زندگینامه: [1] آتشكدهى آذر (140 /1)، حبیب السیر (630 -629 /2)، دانشنامهى ایران و اسلام (1169 -1168 /9)، دایرةالمعارف فارسى (49 -48 /1)، سیر النبلاء (323 -322 /20)، لباب الالباب (38 -35 /1)، لغتنامه (ذیل/ اتسز)، مجمل فصیحى (ذیل/ سال 551)، الوافى بالوفیات (195 /6).
فعالیتها: • روزنامه نگاری • شعر
( ملیت: ایرانی قرن: 6 )
(وف 551 ق)، شاعر. خانوادهى اتسز در اصل از غلامان ترك بودند و جدش از طرف سلطان ملكشاه سلجوقى به امارت رسید. اتسز گرچه دست نشانده دولت سلجوقى بود امّا چون در امر حكومت استقلال داشت، شاید بتوان او را بنیانگذار سلسلهى خوارزمشاهیان به شمار آورد كه از آن پس مستقل بودند و در آغاز سدهى هفتم قمرى توانستند در مدت كوتاهى خود را به صورت بزرگترین قدرت در جهان خاورى اسلام پیش از فتنهى مغول درآوردند. اتسز پادشاهى فاضل و خوش طبع و به وفور علم و دانش سرآمد پادشاه زمان خود بود. جوینى و عوفى فضل و مهارت اتسز را در سرودن شعر فارسى مىستایند و ظاهرا دربار وى محفلى براى ادیبان برجسته بود. شعراى سلجوقى مانند ادیب صابر قصیدههایى در مدح او سرودهاند؛ ولى از جمله كسانى كه با اتسز ارتباط خاصى داشت رشیدالدین و طواط شاعر و منشى معروف بود كه وظیفهى شاعر و مبلغ دربار را انجام مىداد. زمخشرى نیز فرهنگ خود «مقدمة الادب» را به همین شاه اهدا كرد.[1] (تر.: آت: آد، نام + سز، ادات سلب، بىنام) ابن محمد بن انوشتگین، از سلسله خوارزمشاهیان. وى پس از پدر فرمانروائى یافت (551 -521 ه.ق)، و او تا سال 530 تابع سنجر بود، و از آن پس استقلال یافت، و چند بار میان او و سنجر جنگ درگرفت، و در 553 مغوب سنجر گردید، ولى سه سال بعد زمانى كه سنجر از تركان شكست یافت، آتسز فرصت را غنیمت شمرد، و در حدود مرو و خراسان بتاخت و تاز پرداخت. عاقبت در 538 با سنجر از در آشتى درآمد، و فرمانروایى خوارزم یافت.آتسز پادشاهى ادبدوست و دانشپرور بود. رشید وطواط، زمخشرى و زینالدین گرگانى طبیب به دربار او اختصاص داشتند.
برگرفته از کتاب: اثرآفرینان (جلد اول-ششم)
منابع زندگینامه: [1] آتشكدهى آذر (140 /1)، حبیب السیر (630 -629 /2)، دانشنامهى ایران و اسلام (1169 -1168 /9)، دایرةالمعارف فارسى (49 -48 /1)، سیر النبلاء (323 -322 /20)، لباب الالباب (38 -35 /1)، لغتنامه (ذیل/ اتسز)، مجمل فصیحى (ذیل/ سال 551)، الوافى بالوفیات (195 /6).
فعالیتها: • روزنامه نگاری • شعر
- غیاث الدین جمشید کاشانی
- حسن حسن زاده آملى
- محمدحسن هرسینى كرمانشاهى
- آتسز خوارزمشاه، علاء الدین، علاء الدوله، ابوالمظفر...
- دكتر حسين آتش افروز
- آتایی بلخی
- جان وینسنت آتاناسف
- آپاسای منشی
- احمدشاه مسعود
- باقرخان سالار ملی
- ابراهیم آبادی
- فرهاد آبادانی
- خدارحم آبادیان
- آبرو گیلانی
- آبش خاتون
- نریمان آبنوسى
- آبکار
- کلارا آبکار
- عباس میرزا
- میرزا تقی خان امیر کبیر
- ستارخان سردار ملي
- ارد بزرگ - OROD BOZORG
- دکتر محمد مصدق
- سورنا سردار بزرگ اشک سیزدهم
- بابک خرم دین
- ابوريحان محمد بن احمد بيرونى
- محمدبن زکریای رازی
- ناصرخسرو قباديانى
- حافظ شیرازی، شمس الدین محمد
- رودکی
- شیخ الرئیس ابو علی سینا
- داريوش بزرگ
- سعدی شیرازی
- کوروش کبیر
- نادر شاه افشار
- حکیم فردوسی
- حکیم عمر خیام
- خواجه نصیر الدین طوسی
نظرات
ارسال یک نظر